Günümüz fiziğinde en çok konuşulmaya başlanan ve araştırmaları süren kuantum bilgisayarları hakkında kısaca bilgi edinmenizi istedik. Sizler için basit 10 adımda kuantum bilgisayarları.
1. Neden İhtiyaç Var?
Normal bilgisayarlar yerine böyle bir teknoloji geçilmesinin elbette bir nedeni var. Normal bilgisayarların sahip olduğu teknoloji artık limitlerine ulaştı, bunun nedeni bilgisayarların çalışma prensibin de yatıyor. Normal bilgisayarlar temelde transistör denen küçük elektron durduculardan oluşurlar. Elektronlar geçerse 1, geçmez ise 0 temelli bit adı verilen bilgileri oluştururlar. Günümüzde bir bilgisayarın daha iyi olabilmesi için transistör sayısının daha fazla olması gerekir, fakat transistörler şu hali ile bir virüs’ün 1000’de 1 boyutunda ve biraz daha küçültülüler ise elektronlar tarafından penetre edilirler ve elektronu durduramazlar. Dolayısıyla bit’leri üretemez ve veri işleyemezler. Artık bilgisayarların değişmesi gerekli.
2. Bit Yerine Kübit
Kuantum bilgisayarları normal bilgisayarlar gibi elektronları durdurup bit’leri üreterek çalışmıyorlar. Bunun yerine kübit adı verilen fotonları kullanıyorlar ve fotonların polarizasyonlarına göre veri üretiyorlar. Fotonlar dikey polarizasyonda ise 0, yatay polarizasyonda ise 1 olarak kabul ediliyor.
3. Tüm Veriye Aynı Anda Sahipler
Normal bilgisayarlarda bir işlem kombinasyonu yapılırken, bilgisayar sahip olduğu bitleri farklı kombinasyonda sırayla çalıştırır. Örneğin, bilgisayar’da arama yapmak istediğinizde bilgisayar 4 adet transistörü çalıştırırarak bunları kombinasyonları dener. Toplamda sahip olduğu 16 kombinasyonu sırası ile deneyerek istenilen veriye ulaşır ve buda biraz zaman alır. Kuantum bilgisayarlarında ise fotonlar aynı anda hem 0’a hem de 1’e sahiplerdir. Bunun sebebi kuantum mekaniğinde gizli. Fotonları ölçmediğiniz müddetçe fotonların polarizasyonlarını bilemezsiniz ve belirli olasılıklarda her ikisine de sahiptirler, buna Süperpozisyon denir. Bu nedenle elinizde bulunan 4 adet kübit ile aynı anda tüm 16 kombinasyona sahipler. Daha da güzeli siz arama yaptığınız anda direkt olarak istediğiniz sonucu alabilirsiniz.
4. Daha Zor İşlemler İçin Daha Da Güçleniyorlar
Kübitler aynı anda tüm olasılıklara sahip olduğundan sadece 20 adet kübit ile 1, 048, 576 işlemi aynı anda yapabilirsiniz. 20 adet bit ile aynı sayıda kombinasyona sahipken her defasında 1.048.576 kombinasyondan birini deneyebilirsiniz. Yani Kübitte aradığınıza en baştan beri sahipken, normal bilgisayarlarda 1.048.576’da 1 oranında sahipsiniz.
5. Mantık Kapısı Yok
Normal bilgisayarlarda bit’leri işledikten sonra transitör’lerin farklı kombinasyonlarından oluşan Mantık Kapı’ları aracılığı ile veriler istediğiniz gibi işlenir. Mantık Kapı’ları temelde bitlerin nasıl işleneceğini belirlerler, Ve, Ya Da ve Hiç gibi üç farklı mantık kapısının temelde yaptığı iş gelen elektron akışına göre, yeni elektron akışını belirlemektir. Örneğin Ve kapısı, gelen bit 0 ise, cevap olarak 1 verir, tıpkı hesap makinesi gibi. Kuantum bilgisayarlarında ise bir Mantık Kapısı yoktur, bunun yerine Olasılık Kapı’ları vardır. Olasılık Kapı’ları temelde aynı amaçla çalışırlar, yani gelen veriyi işleyip yenisini oluşturmak ışında bir işleri yok. Fakat işlemleri aynı değildir, bit’lerin aksine kübit’ler aynı anda 0 ve 1’e sahip olduğundan gelen kübit’i ölçüp içerisinde ki polarizasyona göre yeni bir olasılık hesabı yaparlar.
Quantum-Entanglement
Einstein’a göre dolanıklılık “mesafe varken garip bir etkileşim” olarak tanımlanmıştı.
6. İki Adet Foton Daima Birbiri İle Etkileşim Halindedir
Olasılık Kapı’larından bir fotonun işlenmesi sırasında ölçülen bir foton aynı anda başka bir foton ile daima etkileşim halindedir. Bu fenomene kuantum dolanıklılığı denir ve kuantum mekaniğinde ki objelerin birini ölçerseniz, dolanıklı olduğu objeyi de ölçmüş olursunuz. Einstein’ın yaptığı gibi eldiven örneği bunun için idealdir; bir çift eldivenimiz olduğunu düşünülenim. Bunlardan bir tanesini kilitli bir kasaya, diğerini ise evde bırakıyoruz. Kasa’yı kuzey kutbunda açarsanız ve sağ eldiven olduğunu ölçerseniz, evde kinin sol eldiven olduğunu direk olarak bilirsiniz. Olasılık Kapı’ları temelde bunu kullarak ölçtüğü kübit’in dolanıklı olanı ile aynı anda veriyi işlerler.
7. Işıktan Daha Hızlı Veri İşliyorlar
Eğer birisi size göre ışıktan hızlı her hangi bir şey yok ise bu kendinizi güncellemediğiniz anlamına geliyor demektir. Normal bilgisayarlarda veri işleme hızı elektron akışının hızına bağlıdır, elektronlar ne kadar çabuk işlenirse o kadar hızlı işlem yapılmaya başlanır. Kuantum bilgisayarlarında ise kübit’ler Olasılık Kapı’larında ölçüldükten sonra yeni verinin oluşturulması kuantum dolanıklılığının etkileşim süresine bağlıdır. 2015’te Delft Üniversitesi‘nde yapılan çalışmada, dolanık iki objenin etkileşiminin ışıktan daha hızlı olduğu hesaplanmıştır. Yani Einstein, 1915 bir yanlış yapmıştır.
8. Bildiğimiz Bilgisayarlara Hiç Benzemiyorlar
2012 yılında yeni yeni kurulmaya başlayan kuantum bilgisayarları, tıpkı normal bigisayar gibi ilk halinde oda büyüklüğündeydi. Ama kormayın kuantum bilgisayarları labaratuvar ortamında üretilmiş olan devasa makineler değiller,tam tersine labaratuvar ortamında üretilmiş olan gözle görülemeyecek kadar küçük materyaller. Bunun sebebi kübit’lerin henüz büyük sayılarda denenecek kadar bilinmemesi ve kontrol edilememesi. Bu nedenle üretilen çipler en fazla bozuk para ebatlarındalar ve ok fazla sayıda kübit içermiyorlar.
9. Şimdilik Şifre Kırmaya Yarıyorlar
Kübit’lerin süperpozisyon sayesinde aynı anda tüm olasılıklara sahip olması sayesinde, olasılık hesapları 0’a düşüyor. Bunun en güzel test edildiği yer ise şifre kırma işlemleri. Normal şifre kırma işlemlerinde, Brute Force aı verilen Kali programları, sahip olduğu devasa text dosyaları içerisinde ki tüm şifreleri tek tek deneyerek gerçek şifreyi bulmaya çalışır. Kuantum bilgisayarlarında ise bu işlem sahip olunan kübit sayısına göre aynı anda yapıldığında süre ciddi anlamda düşer. 10 adet bit ile 1024 farklı şifreyi tek tek denerken, 10 adet kübit ile 1024’ünü de aynı anda deneyebiliriz.
10. GTA V İçin Daha Çok Var
Kuantum bilgisayarları daha bebeklik aşamalarında inanılmaz işler yapmasına ve vaatler sunmasına rağmen daha kompleks hale getirilmesi için henüz çok süre var. Bunun nedeni çalışma prensiplerinin basit mantık yerine tamamiyle kuantum mekaniğine dayanmasından ibaret. Normal bilgisayar ürünlerinin geliştirilmesi içn materyal bilimi yeterli olurken,
Kuantum bilgisayarlarının basit bir Olasılık Kapı’sı için 1 yıl gibi bir süre boyunca MİT’inin fizik bölümünden 4 hocanın hiç durmadan çalışması ve bunu materyali üretecek olanlara anlatması gerekmektedir. Bu nedenle oyun deneyene kadar henüz çok süre olduğunu belirtmemiz gerekir.
0 yorum:
Yorum Gönder